Jaap Min wordt op 16 september 1914 geboren te Bergen (NH), aan de Natteweg 3, als de jongste zoon van een gezin van 11 kinderen. Zijn vader Martinus – uit een Bergens geslacht van helmplanters – was timmerman. De kinderen maakten van het huis een cultureel centrum voor de hele buurt, met muziek, poppenkast, theater en tentoonstellingen. Zijn moeder, Anna Margaretha Revers, liet dit lankmoedig uit de hand lopen. Zij overlijdt in 1930. Jaap Min is dan 15 jaar. Als 13-jarige gaat hij in de leer bij huisschilder Jaap Leijen en volgt avondlessen aan de Ambachtsschool in Alkmaar. Leijen brengt hem in contact met de kunstschilder Matthieu Wiegman, die hem aanmoedigt te gaan schilderen. Met zijn vriend Mart Hopman bezoekt hij tentoonstellingen in Amsterdam, Antwerpen en Brussel.

In 1938 wordt Jaap Min toegelaten op de Rijksacademie van beeldende kunsten in Amsterdam. De Bergenaren Jaap Leijen, Mart Hopman en het echtpaar Rein Valkhoff en Anke Servaes ondersteunen hem en verstrekken hem weekgeld.

In 1939 reist Jaap Min naar Italië met het schrijversechtpaar Valkhoff. Zij bezoeken Padua, Venetië en Verona. Min ontdekt daar onder meer de fresco-technieken. Zijn voorliefde voor het monumentale wordt daar gewekt. De reis wordt overhaast afgebroken vanwege de naderende oorlog.

Min krijgt twee jaar lang lessen tekenen bij prof. J.H. Jurres, hij zit een jaar in de schilderklas bij prof. W.H. van den Berg en wordt drie jaar lang geschoold bij prof. H. Campendonck, om zijn voorliefde voor het monumentale op gedegen beheersing van techniek te baseren. Hij woont aan de Nieuwe Keizersgracht 59 en op Singel 263 te Amsterdam.

In 1943 ontmoet hij de kleuterleidster Elisabeth Terwijn. Zij is vrijwilliger in het jeugdhuis aan de Bloemgracht in Amsterdam, waar hij een wandschildering maakt op verzoek van Siem Schotten, zijn vroegere buurjongen die werkzaam is in deze wijk.

In 1944-45 duikt hij samen met beeldhouwer Henk Zweerus, vriend en studiegenoot, enige tijd onder in Bergen op een zolder van de jongensschool en in een leegstaand huis. In de dorpskerk die dan middenin het Sperrgebied ligt weet hij zijn eerste kruisweg te schilderen in fresco techniek.

Hij trouwt op 21 juni 1945 met Elisabeth Terwijn (geboren: 21-06-1916). Ze nemen hun intrek in ‘De Windroos’ in Bergen. Hier worden de twee oudste kinderen geboren. Rik en Annet. In 1948 verhuist het jonge gezin naar ‘De Wiert’, een boerderij aan de westrand van Bergen (NH), Wiertdijkje 10, waar de dors tot atelier wordt gemaakt. Hier worden de andere vijf kinderen geboren. Helene, Rita, Maarten, Marie Louise en Willemien. Jaap Min heeft hier tot zijn dood gewoond en gewerkt.

In 1948 wordt het Kunstenaars Centrum Bergen (KCB) opgericht, hij is betrokken bij de oprichting en wordt lid. In 1949 krijgt hij van W. Sandberg de uitnodiging om deel te nemen aan de Biënnale in Venetië. Meerdere exposities en monumentale opdrachten volgen elkaar op.

Jaap Min verblijft gedurende een jaar van tijd tot tijd in een klooster van de Montfortanen in Oirschot vanwege een veelzijdige opdracht in de bijbehorende kapel: glas-in-loodramen, fresco’s en een kruiswegstatie.

Hij wordt benoemd als hoogleraar aan de Jan van Eyck academie te Maastricht en verblijft daar drie dagen per week. In 1961 trekt hij zich terug om zich op zijn eigen werk te kunnen concentreren.

Als afsluiting van deze periode maakt Jaap Min een reis via Zuid-Duitsland en Oostenrijk naar Italië, samen met Siem Schotten om de herwonnen vrijheid na zes jaar docentschap te vieren. Ze bezoeken Rome, Napels en Pompeï, en reizen terug via Frankrijk.

Vanaf 1945 neemt hij grote opdrachten aan, na zijn hoogleraarschap is hier meer tijd voor. Zo maakt hij: glas-in-betonramen voor de Ursulinenkapel in Bergen, een gevel in glas-in-lood voor de Pius X kerk in Alkmaar, waarvoor een treinwagon glas uit Frankrijk komt, een muurschildering, in fresco techniek, Icarus voorstellend voor een technische school in Alkmaar, beton, en metaalplastieken en een buitenmuur in mozaïek voor het Fioretti college in Lisse.

In 1972 stopt Jaap Min met het monumentale werk om zich geheel te kunnen wijden aan de vrije schilderkunst. In 1985 maakt hij hier een uitzondering op. Hij maakt zijn laatste grote glas-in-loodraam in Spijkenisse, in de Felicitaskerk ontworpen door zijn zoon.

Monumentaal werk

Min maakt echter het liefst vrij werk. Na de periode in Maastricht is hij weer dagelijks in zijn atelier, of soms buiten in de natuur. Het landschap dicht bij huis speelt een hoofdrol in zijn werk. Hoewel hij ook het Brabants land schilderde, tijdens zomervakanties met het gezin op een boerderij in Moerstraten, in Drenthe, waar zijn dochter Annet woont, en in Friesland en Groningen werkte.

Belangrijke eenmanstentoonstellingen volgen: Het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht in 1964, Galerie Nouvelles Images in 1966 en 1970, kasteel Radboud in Medemblik in 1970 en in De Lievekamp in Oss in 1973.

In 1985 wordt een tentoonstelling in drievoud gehouden van 222 werken uit vijfentwintig jaar: schilderijen op basis van religieuze thema’s in de Oude Ursulakerk te Warmenhuizen, landschappen en stillevens in het gemeentehuis te Bergen, aquarellen, gouaches en tekeningen in het kunstenaarscentrum van zijn woonplaats.

Vrij werk

Op 23 juli 1986 overlijdt Elisabeth Terwijn op 70-jarige leeftijd. Siem Schotten leidt de uitvaart. Jaap Min maakt een mozaïek op haar graf, aan de Kerkedijk, te Bergen (NH).

En op 6 oktober 1987 overlijdt Jaap Min op 73-jarige leeftijd in het huis aan de Wiertdijk, waar hij 3 dagen opgebaard ligt en vele vrienden en familie hem een laatste eer bewijzen. Siem Schotten leidt de uitvaart. Hij wordt bijgezet in het graf van zijn vrouw. De bevriende schilders Sjef Hutschemakers (Maastricht) en David Kouwenaar (Bergen) spreken bij de begrafenis.

In Oktober 1989 wordt De Stichting Jaap Min door de kinderen Min opgericht. De stichting beheert de nalatenschap door het werk te documenteren, tentoonstellingen te organiseren en publicaties te verzorgen. Lees hier meer: De Stichting Jaap Min.

Lees meer >